Zakażenie bakterią Helicobacter Pylori
Diagnosis
Autor: 

Bakteria Helicobacter pylori (H. pylori), została odkryta stosunkowo niedawno, bo w 1983 roku, przez australijskich badaczy Warrena i Marshalla. Komitet Nagrody Nobla w Karolinska Institutet postanowił, że Nagrodę Nobla za rok 2005 w dziedzinie fizjologii lub medycyny otrzymają wspólnie: Barry J. Marshall i J. Robin Warren za odkrycie „bakterii Helicobacter pylori i jej znaczenia dla rozwoju zapalenia żołądka i dwunastnicy”.

Co to jest Helicobacter pylori ?
H. pylori jest podłużną bakterią o długości zaledwie kilku mikronów zakończoną kilkoma (2-6) pojedynczymi rzęskami. Bakteria osiedla się tylko na powierzchni błony śluzowej wyściełającej żołądek lub na błonie śluzowej dwunastnicy albo przełyku, jeżeli z jakiś powodów nabłonek błony śluzowej tych miejsc upodobnił się do żołądkowego. Żyje pod śluzem pokrywającym błonę śluzową w warunkach małej dostępności tlenu. Wykazuje niezwykłą ruchliwość, także w gęstym śluzie. Ruchliwość tę zawdzięcza głównie aktywnym ruchom rzęsków.
Charakterystyczną cechą H. pylori jest wytwarzanie przez nią w dużych ilościach pewnego enzymu, nazywanego ureazą, pobudzającego chemiczne rozkładanie mocznika. W ten sposób bakteria zobojętnia żrący kwas żołądkowy i może sobie zapewnić przeżycie w niekorzystnym środowisku. Stwierdzenie produktów tej reakcji jest jednym z podstawowych sposobów wykrycia bakterii.

Helicobacter pylori – zakażenie
Ocenia się, że zakażenie H.pylori dotyczy ponad połowy ludzi na całym świecie. W wysokorozwiniętych państwach Ameryki Północnej i Europy Zachodniej dotyczy ono jedynie 20 – 40% populacji, natomiast w krajach rozwijających się zakażenie to jest bardziej powszechne.
W Polsce częstość zakażenia jest również wysoka, ocenia się ją na 60 – 80% całej populacji. Zakażenie H. pylori występuje jedynie u ludzi i jest niezwykle rozpowszechnione.

Do zakażenia dochodzi najczęściej we wczesnym dzieciństwie. Źródłem bakterii jest często matka. Drobnoustrój mogą pozostawać w żołądku do końca życia pacjenta. Bakterie mogą utrzymywać się wewnątrz żołądka i mnożyć się w nim przez wiele dziesiątków lat.  Zakażenie jest zazwyczaj bezobjawowe, lecz może prowadzić do choroby wrzodowej. Zakażeniu u dzieci sprzyja niedożywienie i niedobór w diecie witamin.

 

Główną drogą zakażenia H. pylori są wydzieliny i wydaliny. Zarazki mogą być obecne na przykład w ślinie i kale. W warunkach niesprzyjających H. pylori może przyjąć postać przetrwalnikową. Wygląda wtedy jak mała kulka i nie jest aktywny. W sprzyjających warunkach postać przetrwalnikowa zmienia się ponownie w aktywną bakterię. Można z pewnym przybliżeniem przyjąć, że częstość zakażenia odpowiada ogólnej higienie w danym środowisku. Im lepsze warunki higieniczne, tym mniejsza częstość zakażenia

 

Helicobacter pylori a wrzody żołądka i dwunastnicy
H. pylori wywołuje: 90% wrzodów dwunastnicy i 80% wrzodów żołądka. Robin Warren jak, pierwszy ustalił, że zakażenie H. pylori zawsze wiąże się ze stanem zapalnym błony śluzowej żołądka w miejscu kolonizacji bakterii. Początkowo bakterie przebywają w dolnej (odźwiernika) części żołądka. Wywołany zakażeniem H. pylori przewlekły stan zapalny dolnej części żołądka wzmaga wydzielanie kwasu solnego przez zdrową, górną część narządu. Stwarza to warunki do rozwoju wrzodów trawiennych w górnej zabezpieczonej przed atakiem kwasu dwunastnicy.

Choć u większości osób zakażenie przebiega bezobjawowo, 10-15% zakażonych w pewnym okresie życia będzie cierpieć na chorobę wrzodową. Wrzody trawienne powstają częściej w dwunastnicy niż w żołądku i mogą prowadzić do poważnych powikłań, jak krwawienia z wrzodu i przebicie ściany żołądka.

 

Helicobacter pylori – skutk i zakażenia
Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy
Choroba wrzodowa dwunastnicy i żołądka
Rak żołądka
Chłoniak żołądka
Choroba refluksowa przełyku
Choroba Menetriera

 

U osób zakażonych H. pylori częściej powstaje rak żołądka. Dlatego Helicobacter pylori uznano za czynnik o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Bakteria powoduje przewlekły stan zapalny błony śluzowej żołądka, który może być pierwszym krokiem na drodze wiodącej w kierunku rozwoju tego nowotworu.

Helicobacter pylori – diagnostyka zakażenia

Testy inwazyjne: 

  • test ureazowy – wymaga wykonania gastroskopii, jego interpretacja może być czasem dość subiektywna.
  • badanie histologiczne wycinków – wymaga wykonania gastroskopii i dodatkowo badania mikroskopowego pobranych wycinków. Podnosi to koszty badania.
  • badania mikrobiologiczne (posiewy)- nie są rutynowo stosowane z uwagi na bardzo duże trudności w hodowli tej bakterii.

 

Testy nieinwazyjne: 

  • badania serologiczne – badania krwi na obecność przeciwciał odpornościowych przeciwciał H.pylori. Przeciwciała są obecne we krwi przez kilka lat po zakażeniu.
  • Test oddechowy – badany spożywa napój zawierający znakowany mocznik. Jeśli w żołądku znajduje się H. pylori, to mocznik jest rozkładany przez ureazę (enzym produkowany przez bakterię). Produkty tej reakcji można wykryć w próbkach wydychanego powietrza, które pobiera się po spożyciu testowego napoju. Jest to test uznawany przez wielu ekspertów jako „złoty standard” w diagnostyce H. pylori, nie obciążający badanego. Czułość i swoistość testu sięga prawie 100%. Zaletą testu jest fakt, że nadaje się do sprawdzenia wyniku leczenia zakażenia H.pylori.
  • testy molekularne – są kosztowne i trudne w praktycznym zastosowaniu, nie są rutynowo stosowane w diagnostyce.

WARTO PRZECZYTAĆ