Hiperglikemia – co powinieneś wiedzieć?

Hiperglikemia – co powinieneś wiedzieć?

Cukrzyca a hiperglikemia

Cukrzyca to grupa schorzeń metabolicznych charakteryzujących się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Zaburzenia te są wynikiem nieprawidłowego wydzielania lub działania insuliny. U osób z cukrzycą typu 2, początkowy wzrost poziomu glukozy we krwi często nie daje wyraźnych objawów, które nasilają się stopniowo. Insulinooporność oraz upośledzenie funkcji komórek trzustki prowadzą do przewlekłej hiperglikemii. W przypadku cukrzycy typu 1 gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi jest spowodowany bezwzględnym niedoborem insuliny, wynikającym z niszczenia komórek trzustki.

Rola glukozy w organizmie

Glukoza stanowi podstawowe źródło energii dla organizmu. Spożywając posiłki, dostarczamy zarówno cukry proste, które szybko się wchłaniają, jak i cukry złożone, które wchłaniają się wolniej. Cukry złożone są rozkładane do glukozy, która transportowana przez krew dostarcza energię komórkom ciała. Trzustka, produkując insulinę, reguluje poziom glukozy we krwi po posiłku, ułatwiając jej transport do komórek i obniżając jej poziom we krwi.

Leczenie cukrzycy

W leczeniu cukrzycy stosuje się insulinę, leki stymulujące trzustkę do wydzielania insuliny lub leki, które zmniejszają wchłanianie glukozy z jelit. Nadmiar glukozy jest przekształcany w glikogen w mięśniach i wątrobie. Glikogen jest wykorzystywany podczas aktywności fizycznej. Brak ruchu prowadzi do odkładania się nadmiaru glukozy w tkance tłuszczowej, co może powodować nadwagę i otyłość.

Definicja hiperglikemii

Hiperglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi przekracza normę: na czczo powyżej 100 mg/dl (5,5 mmol/l) oraz 2 godziny po posiłku powyżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l). Hiperglikemia może wystąpić u każdej osoby chorej na cukrzycę. Przy poziomach poniżej 180 mg/dl często nie daje objawów, ale powyżej 250 mg/dl może prowadzić do kwasicy ketonowej oraz przewlekłych powikłań cukrzycy.

Przyczyny hiperglikemii

Najczęstsze przyczyny hiperglikemii to:

  • Spożycie zbyt obfitego posiłku,
  • Nadmierna ilość cukrów prostych,
  • Zbyt mała dawka insuliny,
  • Niedostateczna ilość leków obniżających poziom glukozy,
  • Brak aktywności fizycznej,
  • Stres,
  • Stany zapalne,
  • Przyjmowanie niektórych leków (sterydów, leków przeciwdepresyjnych),
  • Stan po niedocukrzeniu.

Objawy hiperglikemii

Objawy hiperglikemii mogą obejmować:

  • Suchość w ustach,
  • Wzmożone pragnienie,
  • Częste oddawanie moczu,
  • Zwiększony apetyt,
  • Senność, zmęczenie, osłabienie,
  • Zaburzenia widzenia,
  • Zmiany ropne na skórze,
  • Skurcze mięśni,
  • Infekcje dróg moczowo-płciowych,
  • Utrata masy ciała.

Postępowanie przy objawach hiperglikemii

W przypadku wystąpienia objawów hiperglikemii należy:

  • Sprawdzić poziom glukozy we krwi,
  • Wykonać dodatkową aktywność fizyczną, jeśli glikemia nie przekracza 250 mg/dl,
  • Podać dawkę korekcyjną insuliny szybko działającej (u osób leczonych insuliną),
  • Zwiększyć ilość wypijanej wody,
  • Skontaktować się z lekarzem, jeśli poziom glukozy nadal rośnie,
  • Przeanalizować swój jadłospis,
  • Sprawdzić termin ważności leków i insulinę,
  • Sprawdzić sprzęt do podawania insuliny,
  • Zastanowić się nad ewentualnymi problemami zdrowotnymi.

Zapobieganie hiperglikemii

Aby zapobiegać hiperglikemii, należy:

  • Regularnie monitorować poziom glukozy we krwi,
  • Rozpoznawać objawy hiperglikemii,
  • Regularnie spożywać posiłki,
  • Unikać cukrów prostych,
  • Planować aktywność fizyczną,
  • Przyjmować leki o ustalonych porach,
  • Zmieniać miejsce podawania insuliny,
  • Ograniczać spożycie alkoholu.

Powikłania przewlekłej hiperglikemii

Długotrwała hiperglikemia może prowadzić do:

  • Uszkodzenia naczyń siatkówki oka,
  • Chorób sercowo-naczyniowych,
  • Uszkodzenia nerwów,
  • Uszkodzenia nerek,
  • Zespołu stopy cukrzycowej,
  • Udarów mózgu.

Współistnienie powikłań neurologicznych i naczyniowych w kończynach dolnych może prowadzić do amputacji.

Źródła:

[1] Fundacja BIRN dostęp z dnia 17.06.2024 r.

[2] Cukrzyca.pl dostęp z dnia 17.06.2024 r.

[3] Diagnosis.pl dostęp z dnia 03.08.2024 r.