Zdrowa, zbilansowana dieta jest ważnym elementem walki o szczupłą sylwetkę. Aby była skuteczna, należy połączyć ją z odpowiednim wysiłkiem fizycznym. Ruch, co niezwykle ważne w przypadku diabetyka, wpływa korzystnie na profil lipidowy, przyczyniając się do obniżenia poziomu „złego” cholesterolu oraz zwiększenia stężenia „dobrego”.
Cukrzyca typu 2 współistnieje często z nadwagą lub otyłością. Ważnym elementem leczenia jest zmniejszenie zawartości tkanki tłuszczowej oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. Gdy stężenie glukozy nie jest na tyle wysokie, że konieczna jest farmakoterapia lub podawanie insuliny, wprowadza się leczenie niefarmakologiczne. Polega ono na przestrzeganiu diety w połączeniu z aktywnością fizyczną. Wysiłek fizyczny zalecany jest także w zaawansowanej cukrzycy typu 2 u pacjentów przyjmujących leki obniżające poziom glukozy.
Najbardziej wskazane ćwiczenia w przypadku osób chorujących na cukrzycę, to te o umiarkowanej intensywności, oparte na modelu tlenowym, czyli tzw. ćwiczenia aerobowe/cardio. To „rytmiczne, powtarzalne i ciągłe ruchy tej samej dużej grupy mięśni przez co najmniej 10 minut.”[1] W skrócie to rodzaj wysiłku, w którym praca mięśni powoduje ruch. Następuje wówczas spalanie glukozy z udziałem tlenu, a w efekcie obniżenie stężenia glukozy we krwi. Przez kilka, a nawet kilkanaście godzin po zakończeniu treningu utrzymuje się także zwiększona wrażliwość na insulinę. Sport szczególnie zalecany u osób chorujących na cukrzycę typu 2 to „nordic walking”. Może być uprawiany niezależnie od wieku, także przy współwystępowaniu nadwagi lub otyłości. Wskazaną aktywnością jest także spacer, szybki marsz, umiarkowany bieg, rekreacyjna jazda na rowerze, pływanie, aerobic wodny, gra w siatkówkę lub koszykówkę, czy taniec. Zalecana częstotliwość ćwiczeń to 5 razy w tygodniu, najlepiej jednak, aby aktywność fizyczna miała miejsce każdego dnia. Intensywność wysiłku powinna być dobrana tak, aby unikać zadyszki. Niewskazane są treningi interwałowe typu „tabata”, czyli o wysokiej intensywności. Należy oczywiście pamiętać, że wybór odpowiedniej formy aktywności w dużej mierze zależy od ogólnego stanu zdrowia oraz typu cukrzycy i powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
Wysiłek beztlenowy, czyli oporowy, powoduje wzrost glikemii w organizmie oraz większe stężenie glukozy po zakończonym wysiłku. Ćwiczenia anaerobowe, statyczne – krótkotrwałe ćwiczenia o dużej intensywności (np. podnoszenie ciężarów) mogą być więc uprawiane wyłącznie przez osoby z dobrze wyrównaną cukrzycą oraz po potwierdzeniu braku przeciwskazań do ich uprawiania przez lekarza.
Intensywność treningu powinna zostać dobrana indywidualnie do aktualnego stanu zdrowia pacjenta, na podstawie pełnego obrazu klinicznego oraz dotychczasowej wydolności i aktywności. Ćwiczenia powinny być dostosowane do upodobań chorego tak, aby sprawiały przyjemność i zachęcały do regularnego wysiłku.
Diabetycy cierpiący z powodu późnych powikłań cukrzycy powinni unikać pewnych rodzajów aktywności. Gdy dochodzi do zaburzenia czucia w stopach nie powinno się biegać, aby uniknąć uszkodzeń, które mogą nie zostać zauważone w porę. Ćwiczenia z natężaniem mięśni, podskokami, w skłonie i wymagające wstrzymywania oddechu nie są wskazane u osób z retinopatią cukrzycową.
[1] Prof. Dr hab. Med. Józef Drzewoski, Podręczny leksykon diabetologiczny, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2010, str. 223.
Piśmiennictwo:
