Choroby niezakaźne globalnym zagrożeniem dla zdrowia

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wśród pozostałych globalnych zagrożeń dla zdrowia wskazuje choroby niezakaźne, takie jak cukrzyca, choroby nowotworowe i choroby serca. Odpowiedzialne są one łącznie za ponad 70 proc. zgonów na świecie (ok. 41 mln ludzi, w tym 15 mln w wieku 30-69 lat). WHO wskazuje na pięć głównych czynników ryzyka tych chorób: używanie tytoniu, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu, niezdrowa dieta, zanieczyszczenie powietrza. Jakie znaczenie w przypadku chorób przewlekłych ma ocena stanu zdrowia na odległość?

Telemedycyna w służbie przewlekle chorym

Co oznacza termin „telemedycyna”? To zastosowanie technologii teletransmisyjnych do przekazania danych medycznych do celów diagnostycznych, profilaktycznych oraz terapii. Rozwiązania telemedyczne służyć mają poprawie efektywności systemu opieki zdrowotnej. Tak prowadzona działalność medyczna musi być oczywiście prowadzona równolegle z odpowiednią edukacyjną. „Wykorzystywanie telemedycyny w opiece nad pacjentami zostało dopuszczone przepisami polskiego prawa, jest zgodne z aktualną wiedzą medyczną, a rozwój telemedycyny w ramach systemu ochrony zdrowia jest rekomendowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO)”.[1] Zdalne konsultacje nie mają na celu zastąpienia personelu medycznego, lecz danie mu dodatkowych narzędzi do  świadczenia jak najlepszej opieki medycznej. Lekarze coraz chętniej korzystają z tej możliwości, a co na ten temat sądzą pacjenci?

Niemal 90% Polaków chce korzystać z teleporad

Badanie MedFile „Cyfrowa opieka zdrowotna – potencjał zdalnych porad lekarskich w Polsce”[2] daje jasną odpowiedź – ze zdalnej pomocy medycznej chce korzystać prawie 90 procent Polaków. Ponad połowa ankietowanych korzystała z teleporady. Niemal 45% uczestników badania za główną zaletę zdalnej wizyty uznała możliwość udzielenia szybkiej pomocy pacjentowi. Ankietowani wskazywali także na ułatwiony dostęp do lekarza oraz skrócenie czasu oczekiwania na pomoc medyczną. Telemedycyna uznawana jest za najbezpieczniejszą formę kontaktu z lekarzem przez ponad 70% Polaków.

Zalet telemedycyny jest więcej

Zdalna wizyta lekarska umożliwia dostęp do specjalistów osobom np. z obszarów wiejskich. Poszerzenie tego zasięgu w obliczu ograniczonej liczby lekarzy pozwala na zwiększenie ilości pacjentów (często o tych, którzy nie chcieli, bądź nie byli dotychczas w stanie pokonywać wielu kilometrów). Zmniejszenie dystansu pomiędzy lekarzem a pacjentem ma ogromne znaczenie w przypadku osób starszych. Wielu z nich potrzebuje jedynie konsultacji, a ta z powodzeniem może zostać przeprowadzona na odległość, bez konieczności przemierzania trasy do specjalisty. Pacjent korzystający z teleporady unika przebywania w poczekalni, nie naraża się więc na dodatkowe infekcje. Poza oszczędnością czasu wpływa to więc także na ograniczenie kosztów opieki zdrowotnej. Przy obecnym rozwoju urządzeń do domowej diagnostyki wiele osobistych wizyt kontrolnych wydaje się zbędnych. Dzięki wyposażeniu w funkcję Bluetooth, wynik badania można wysłać lekarzowi bez wychodzenia z domu, np. pocztą e-mail.

Szybka diagnoza może uratować życie

Korzystanie z urządzeń do domowej diagnostyki znacznie usprawnia proces diagnozy. Pozwala na dostosowanie terapii oraz prowadzenie jej w domu pacjenta. Osoby obłożnie chore mogą liczyć na stały nadzór, nie narażając się na dodatkowe infekcje. W przypadku nagłego pogorszenia samopoczucia osoby diagnozowanej, wezwany zespół ratowniczy może otrzymać wynik badania jeszcze w drodze do pacjenta.  Znacznie skróci to czas potrzebny na postawienie diagnozy i ratowanie życia. Telemedycyna odgrywa dużą rolę u pacjentów w trakcie rekonwalescencji. Umożliwia skrócenie pobytu w szpitalu po przebytym urazie, zabiegu, czy operacji. Odpowiednia profilaktyka przy użyciu urządzeń telemedycznych może skutkować uniknięciem pobytu w szpitalu.

Rozwój telemedycyny jest niezbędny

W świetle dynamicznego wzrostu liczby osób przewlekle chorych, rosnących kosztów opieki zdrowotnej oraz starzejącego się społeczeństwa, rozwój telemedycyny jest nie tylko nieunikniony, ale przede wszystkim niezbędny. Staje się ona coraz powszechniejsza, a zaufanie do tego typu konsultacji deklaruje coraz więcej pacjentów. Telemedycyna jawi się jako szansa na zwiększenie dostępności, poprawę jakości oraz bezpieczeństwa opieki zdrowotnej. Kontakt z lekarzem w postaci telekonsultacji postrzegany jest także jako mniej stresujący. Ograniczenie niekoniecznie uzasadnionych medycznie wizyt, a tym samym skrócenie kolejek do specjalistów to korzyść, którą odczuwa nie tylko personel medyczny, ale także sami pacjenci. Rosnące potrzeby zdrowotne społeczeństwa, przy deficycie kadr medycznych, skutkują szukaniem efektywnych rozwiązań. Najskuteczniejszym już od dłuższego czasu wydaje się być telemedycyna.

Piśmiennictwo:

Piotrowicz R, Rużyłło W. Telekardiologia, Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Warszawa 2011

https://stronazdrowia.pl/choroby-przewlekle-definicja-i-klasyfikacja-lista-chorob-przewleklych-i-ich-symbole-wg-icd10/ar/c14-14329863

https://www.who.int/news-room/feature-stories/ten-threats-to-global-health-in-2019

https://www.biostat.com.pl/img/UserFiles/Raporty/e-wizyta/biostat_raport_e-wizyta.pdf

http://telemedycyna-poradnik.pl/

http://telemedycyna-raport.pl/#raport

https://www.biostat.com.pl/img/UserFiles/Raporty/pacjenci-w-czasie-koronawirusa/raport_Biostat_22032020.pdf

https://laborant.pl/index.php/telemedycyna-przyszloscia-systemu-ochrony-zdrowia

[1] http://www.telemedycyna-poradnik.pl/api/file/events/rtgr/poradnik_dla_pacjentow.pdf s. 3.

[2] Badanie przeprowadzone we współpracy z Centrum Badawczo-Rozwojowym BioStat® metodą CAWI od 27 do 30 listopada 2019 roku na reprezentatywnej grupie 1001 Polaków

W jaki sposób i jak często powinno się mierzyć poziom cukru we krwi?

Poziom cukru (poziom glukozy) we krwi należy kontrolować tak często, jak to zaleci lekarz i każdorazowo w przypadku pogorszonego samopoczucia, aby wyeliminować ryzyko wystąpienia hiperglikemii lub hipoglikemii. O ilości pomiarów w ciągu doby decyduje diabetolog na podstawie rodzaju terapii i wyników leczenia Twojej cukrzycy.

Najprostszą metodą badania poziomu glukozy jest badanie z użyciem glukometru. W tym celu nakłuwa się opuszek palca, aby pobrać próbkę krwi. W trakcie wizyty u diabetologa odbywa się nauka obsługi glukometru. Wszystkie wyniki pomiarów poziomu cukru oraz ilość i rodzaj zjedzonych produktów zapisuj w przeznaczonym do tego „dzienniczku samokontroli”, który możesz pobrać z Internetu lub otrzymać w poradni diabetologicznej. Umożliwi to prowadzącemu twoje leczenie diabetologowi ocenę i ewentualną korektę stosowanego leczenia.

Zalecane poziomy cukru we krwi w samokontroli:

Na czczo - 70-90 mg/dl

2 godziny po posiłku < 140 mg/dl

Jak często umawiać się na wizytę u diabetologa?

Wizyty mające na celu ocenę stopnia wyrównania cukrzycy oraz ewentualną korektę leczenia odbywają się z częstotliwością wyznaczoną przez diabetologa. Intensywność tych wizyt uzależniona jest przede wszystkim od modelu leczenia (insulina/dieta), a także od skuteczności leczenia.

Jeśli obserwujesz u siebie stale utrzymujący się podwyższony poziom cukru we krwi lub inne niepokojące objawy, nie czekaj na wyznaczoną wizytę, ale zgłoś się do poradni jak najszybciej.

Samokontrola i samoopieka

W leczeniu cukrzycy ogromną rolę odgrywa nie tylko prawidłowa samokontrola, ale także samoopieka. Co się na nią składa poza samodzielnym monitorowaniem glikemii przy użyciu glukometru?

- pomiary masy ciała, obwodu bioder i brzucha (wykonywanie systematycznie)

- pomiary ciśnienia tętniczego krwi (wykonywane regularnie)

- oglądanie i pielęgnacja stóp

- farmakoterapia – leki doustne i/lub insulina (o ile jest zalecona przez lekarza)

- zdrowe odżywianie

- nawodnienie organizmu

- aktywność fizyczna dostosowana do kondycji fizycznej oraz możliwości

- prowadzenie dzienniczka samokontroli (papierowego lub w wersji elektronicznej)

Samokontrola w cukrzycy ciążowej jest niezwykle istotnym elementem. Z chwilą rozpoznania cukrzycy ciążowej wdraża się leczenie, którego celem jest uzyskanie prawidłowych stężeń glukozy (cukru) we krwi matki. Na terapię składają się:

• dieta dopasowana indywidualnie do chorej pod względem ilościowym i jakościowym,
• aktywność fizyczna dostosowana do okresu ciąży, wieku i możliwości ciężarnej,
• insulinoterapia (wdrażana gdy nie udaje się uzyskać obniżenia glukozy za pomocą diety),
• codzienna kontrola glikemii (poziomu cukru we krwi), której przyszłe mamy dokonują samodzielnie w warunkach domowych za pomocą  glukometru, lub systemu ciągłego monitorowania glikemii.
• okresowe badanie moczu w kierunku obecności ciał ketonowych, które również może być przeprowadzane w warunkach domowych przez ciężarną za pomocą przeznaczonych do tego pasków testowych,
• kontrola przyrostu masy ciała, ciśnienia tętniczego i schorzeń współistniejących.