Czym jest hipoglikemia? Niski poziom cukru we krwi

Hipoglikemia (niedocukrzenie) to zbyt niskie stężenie glukozy we krwi, poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l).

Należy pamiętać, że u niektórych pacjentów lekarz prowadzący może ustalić indywidualnie wyższą wartość poziomu glikemii, przy której należy rozpoznać u siebie niedocukrzenie.

Najczęstsze przyczyny hipoglikemii to:

- pominięcie lub spożycie mniejszego posiłku

- zjedzenie posiłku w nieodpowiednim czasie od przyjęcia insuliny

- nadmierny wysiłek fizyczny

- spożycie alkoholu

- w niektórych przypadkach bardzo wysoka lub bardzo niska temperatura otoczenia

- zbyt duża dawka insuliny w stosunku do spożytego posiłku

Objawy hipoglikemii (nie muszą wystąpić wszystkie):

- drżenie rąk

- uczucie niepokoju

- bladość powłok skórnych

- uczucie zmęczenia

- senność

- nadmierna potliwość

- silne uczucie głodu

- ból głowy

- niewyraźne widzenie

- zniecierpliwienie

- dezorientacja

- zaburzenie pamięci

- zaburzenie koncentracji

- bełkotliwa mowa

- drętwienie lub mrowienie okolic ust

Hipoglikemia nie ustąpi sama. Należy jak najszybciej podjąć odpowiednie działania. Istotne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie jej objawów.

Postępowanie po stwierdzeniu objawów hipoglikemii:

Przy wyniku niższym niż 70 mg/dl (3,9 mmol/l) lub indywidualnie ustalonym przez lekarza poziomie glikemii, należy natychmiast wypić lub zjeść produkty zawierające łatwo przyswajalne węglowodany (15-20 g węglowodanów łatwoprzyswajalnych).

Może to być:

– 1 szklanka herbaty osłodzonej 3-4 łyżeczkami cukru/łyżką stołowa cukru, miodu lub dżemu

– 2 wymienniki węglowodanowe zawarte w cukierkach glukozowych dostępnych w aptece

– 1 szklanka coca-coli lub innego słodkiego napoju/soku. Nie należy sięgać po napoje bezcukrowe

Nie należy spożywać czekolady, batonów, ciastek. Tłuszcz zawarty w tych produktach będzie spowalniał wchłanianie węglowodanów i opóźniał wzrost glikemii.

Ważne!

Powyższe czynności powodują krótkotrwały wzrost glikemii.

Po 15-20 minutach należy ponownie dokonać pomiaru glikemii glukometrem. Jeżeli poziom glikemii nie wzrośnie i samopoczucie nie poprawi się, należy ponownie przyjąć wskazaną wcześniej porcję węglowodanów.

Po tych czynnościach w ciągu kolejnych 15-20 minut należy spożyć węglowodany złożone np. kanapkę.

Po 60 min ponownie należy zmierzyć poziom glikemii glukometrem. Jeżeli poziom glukozy nadal jest niski lub pacjent czuje się źle, należy powyższe czynności powtórzyć i skontaktować się z lekarzem, jeśli hipoglikemia utrzymuje się w dalszym ciągu.

Po niedocukrzeniu zawsze należy zjeść posiłek, a każdy epizod hipoglikemii należy odnotować w dzienniczku samokontroli.

W przypadku cukrzycy typu 1 w sytuacji hipoglikemii należy podać glukagon, którego nie można podawać osobom po spożyciu alkoholu oraz chorującym na cukrzycę typu 2.

Zapobieganie hipoglikemii:

– regularne oznaczanie poziomu glikemii i odnotowywanie w dzienniczku samokontroli
– rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych hipoglikemii
– regularne spożywanie posiłków
– niepomijanie posiłków ani przekąsek
– planowanie aktywności fizycznej i dostosowywanie posiłków
– przyjmowanie leków o wyznaczonych porach
– częsta zmiana miejsca podawania insuliny
– kontrola poziomu glikemii w razie złego samopoczucia

Częstym błędem popełnianym przez chorego jest spożycie w krótkim czasie zbyt dużej ilości węglowodanów. Takie postępowanie powoduje gwałtowny wzrost stężenia glukozy we krwi, nawet powyżej 300 mg/dl (16,7 mmol/l).

Cukrzyca ciążowa a poród poprzez cesarskie cięcie. Czy jest to wskazanie do jego wykonania?

Cukrzyca ciążowa sama w sobie nie stanowi wskazania do cięcia cesarskiego. Jeśli jednak na poród naturalny nie pozwala stan Twojego zdrowia (np. inne schorzenia współistniejące) lub Twojego dziecka (np. makrosomia) Twój lekarz może podjąć decyzję o rozwiązaniu ciąży cięciem cesarskim.

Cukrzyca ciążowa nie wymaga specjalnego przygotowania do porodu. Po prostu czekaj cierpliwie, aż Twoje maleństwo zechce poznać Cię osobiście. Na 3-4 tygodnie przed ustalonym terminem porodu spakuj jednak torbę do szpitala (wg wymogów placówki, w której zdecydujesz się rodzić) i nie zapomnij włożyć do niej przed wyjazdem do szpitala glukometr, peny z insuliną, dzienniczek samokontroli, przekąskę i słodki płyn.

Poród… i co dalej?

Pacjentka z cukrzycą ciążową powinna kontrolować poziom cukru za pomocą glukometru również w okresie okołoporodowym. W tym czasie zaleca się pomiary cukru na czczo (które nie powinny przekraczać 100 mg/dl) i, inaczej niż w trakcie ciąży, 2 godziny po posiłku (te nie powinny przekraczać wartości 140 mg/dl). Jeśli przed porodem stosowałaś insulinę, w pierwszej dobie po porodzie spróbuj zmniejszyć dawkę insuliny o połowę (np. jeśli przed porodem do śniadania stosowałaś 16 j. insuliny, po porodzie podaj już tylko 8 j.) lub całkowicie ją odstaw. Zmniejszenia dawki o połowę wymaga również insulina podawana przed snem. Obserwuj się i modyfikuj dawki insuliny w zależności od zmierzonej glikemii. U większości pacjentek w ciągu kilku dni po porodzie udaje się całkowicie odstawić dotychczas stosowaną insulinę.

Jeśli to tylko możliwe, postaraj się jak najszybciej rozpocząć karmienie piersią – ma to m.in. uchronić Twoje maleństwo przed opisanym wcześniej niedocukrzeniem. Jeśli jednak karmienie piersią początkowo „nie wychodzi”, nie zrażaj się – oboje potrzebujecie czasu, by nauczyć się siebie nawzajem. Personel medyczny zadba o bezpieczeństwo Twojego dziecka i jeśli zajdzie potrzeba, w porę je nakarmi. Jeśli utrzymasz karmienie piersią, zwiększ kaloryczność diety o około 200-400 kcal na dobę.

Choć z chwilą, kiedy przytuliłaś po raz pierwszy swoje maleństwo, reszta świata przestała istnieć, nie zapominaj o sobie. Ty też jesteś ważna, zwłaszcza teraz. Po 6-12 tygodniach od porodu znajdź czas na to, by jeszcze raz wykonać u siebie test tolerancji glukozy (krzywą cukrową).

Ma to na celu sprawdzenie, czy podwyższone poziomy cukrów towarzyszyły Ci tylko podczas ciąży. Badanie przypomina to wykonywane podczas ciąży, z tą różnicą, że oznaczenia poziomu cukru dokonuje się na czczo i po 2 godzinach od wypicia glukozy. Inne są również wartości glikemii uznawane za prawidłowe.

Poziomy glukozy w teście OGTT wykonywanym po porodzie:

stężenie glukozy na czczo: do 100 mg/dl

stężenie glukozy w 120 min. testu: do 140 mg/dl

Jeśli odebrane z laboratorium wyniki nie odbiegają od normy, kolejne badanie w postaci oznaczenia stężenia glukozy na czczo wykonaj po 2-3 latach. Ciesz się macierzyństwem, ale pamiętaj, że przebycie cukrzycy ciążowej zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 w przyszłości. Dbaj więc o siebie i nie rezygnuj z właściwego stylu życia, a zwłaszcza diety wdrożonych podczas ciąży.

W jaki sposób i jak często powinno się mierzyć poziom cukru we krwi?

Poziom cukru (poziom glukozy) we krwi należy kontrolować tak często, jak to zaleci lekarz i każdorazowo w przypadku pogorszonego samopoczucia, aby wyeliminować ryzyko wystąpienia hiperglikemii lub hipoglikemii. O ilości pomiarów w ciągu doby decyduje diabetolog na podstawie rodzaju terapii i wyników leczenia Twojej cukrzycy.

Najprostszą metodą badania poziomu glukozy jest badanie z użyciem glukometru. W tym celu nakłuwa się opuszek palca, aby pobrać próbkę krwi. W trakcie wizyty u diabetologa odbywa się nauka obsługi glukometru. Wszystkie wyniki pomiarów poziomu cukru oraz ilość i rodzaj zjedzonych produktów zapisuj w przeznaczonym do tego „dzienniczku samokontroli”, który możesz pobrać z Internetu lub otrzymać w poradni diabetologicznej. Umożliwi to prowadzącemu twoje leczenie diabetologowi ocenę i ewentualną korektę stosowanego leczenia.

Zalecane poziomy cukru we krwi w samokontroli:

Na czczo - 70-90 mg/dl

2 godziny po posiłku < 140 mg/dl

Jak często umawiać się na wizytę u diabetologa?

Wizyty mające na celu ocenę stopnia wyrównania cukrzycy oraz ewentualną korektę leczenia odbywają się z częstotliwością wyznaczoną przez diabetologa. Intensywność tych wizyt uzależniona jest przede wszystkim od modelu leczenia (insulina/dieta), a także od skuteczności leczenia.

Jeśli obserwujesz u siebie stale utrzymujący się podwyższony poziom cukru we krwi lub inne niepokojące objawy, nie czekaj na wyznaczoną wizytę, ale zgłoś się do poradni jak najszybciej.

Samokontrola i samoopieka

W leczeniu cukrzycy ogromną rolę odgrywa nie tylko prawidłowa samokontrola, ale także samoopieka. Co się na nią składa poza samodzielnym monitorowaniem glikemii przy użyciu glukometru?

- pomiary masy ciała, obwodu bioder i brzucha (wykonywanie systematycznie)

- pomiary ciśnienia tętniczego krwi (wykonywane regularnie)

- oglądanie i pielęgnacja stóp

- farmakoterapia – leki doustne i/lub insulina (o ile jest zalecona przez lekarza)

- zdrowe odżywianie

- nawodnienie organizmu

- aktywność fizyczna dostosowana do kondycji fizycznej oraz możliwości

- prowadzenie dzienniczka samokontroli (papierowego lub w wersji elektronicznej)