Indeks Glikemiczne Tabela Kalorii w formacie PDF do pobrania.

Kliknij aby pobrać Indeks Glikemiczny w formie tabeli

Czym jest indeks glikemiczny?

Indeks Glikemiczny (IG) to wskaźnik szybkości wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu określonego produktu. Pokarmy o niskim indeksie glikemicznym powodują, ze poziom cukru we krwi rośnie wolniej niż w przypadku produktów o wysokim IG, dzięki czemu na dłużej zaspokajają głód. Poza Indeksem Glikemicznym ważna jest również wartość ładunku gimnicznego (ŁG), która określa odpowiedz glikemiczna po spożyciu określonej porcji produktów spożywczych.

UWAGA! Spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym powoduje szybkie wchłanianie i gwałtowny wzrost poposiłkowy glikemii.

Do czego jest potrzebny indeks glikemiczny?

W zależności od ilości cukru we krwi organizm ma inny mechanizm działania. Powolne przyswajanie i stopniowy wzrost cukru skutkuje powolnym jego spadkiem. Jest to sposób na kontrolę glikemii u osób zmagających się z cukrzycą i zaburzeniami metabolizmu węglowodanów. Poziom glukozy we krwi jest również wyznacznikiem głodu i sytości – wysoki poziom glukozy powoduje wysłanie impulsu informującego o tym, że jesteśmy najedzeni, natomiast niski informuje o głodzie. Oznacza to, że jedząc produkty o wysokim IG, gdzie mamy szybki wzrost (jesteśmy najedzeni) i szybki spadek glukozy we krwi (czujemy głód), przez co będziemy częściej sięgać po jedzenie, aby zaspokoić łaknienie. Oznacza to, że indeks glikemiczny jest przydatny nie tylko w przypadku cukrzycy, ale również dla osób, którzy chcieliby zrzucić kilka zbędnych kilogramów.

Węglowodany węglowodanom nierówne

Węglowodany potocznie nazywane są cukrami. Dzielimy je na dwie grupy: węglowodany proste oraz złożone. Do prostych zaliczamy: glukozę, fruktozę, galaktozę, ksylozę, arabinozę oraz rybozę. Są to cukry, które człowiek przyswaja bardzo szybko – powodują więc szybki wzrost glukozy we krwi.

Węglowodany złożone można podzielić na dwie grupy: przyswajalne i oraz nieprzyswajalny błonnik. Trawienie węglowodanów złożonych jest bardziej skomplikowane, zajmuje więcej czasu – dlatego też  spożycie produktów się z nich składających jest dłuższym procesem i powoduje wolniejszy wzrost glukozy we krwi w porównaniu do cukrów prostych. Oznacza to, że po spożyciu węglowodanów złożonych dłużej będziemy czuć się najedzeni.

Podstawowe zasady stosowania się do wskaźnika Indeksu Glikemicznego (IG):

1. Wysoki indeks glikemiczny maja produkty skrobiowe poddane długotrwałej obróbce termicznej oraz produkty wysokoprzetworzone.
2. Im więcej węglowodanów prostych w produkcie, tym wyższy IG i szybszy wzrost glikemii.
3. Im większa ilość błonnika pokarmowego w produkcie, tym niższy IG i wolniejszy wzrost glikemii.
4. Aby spowolnić wchłanianie cukru, węglowodany zawsze należy spożywać w obecności białka i tłuszczu.
5. Sposób przygotowania posiłku ma znaczenie - im produkt bardziej rozdrobniony i bardziej rozgotowany, tym wyższy indeks glikemicznym (IG) i szybszy wzrost glikemii.

Jak wybierać produkty na podstawie tabeli indeksu glikemicznego?

Indeks glikemiczny został podzielony na trzy grupy:

Niski indeks glikemiczny: mniej niż 55 – produkty, które można wybierać przy układaniu codziennego jadłospisu

Średni indeks glikemiczny: 55-70 – produkty, które można spożywać od czasu do czasu, w małych ilościach i tylko w zbilansowanym posiłku

Wysoki indeks glikemiczny: więcej niż 70 – produkty, których należy unikać

INDEKS GLIKEMICZNY – TABELA

Od czego zależy indeks glikemiczny produktów?

Istnieje kilka czynników, które mogą powodować zmianę indeksu glikemicznego:

• Rodzaj obecnych węglowodanów – im więcej prostych tym wyższy indeks glikemiczny
• Zawartość błonnika pokarmowego – im więcej błonnika (należącego do grupy węglowodanów złożonych) tym mniejszy indeks glikemiczny
• Stopień rozdrobnienia produktu – im bardziej rozdrobniony tym większy indeks
• Stopień przetworzenia i obróbki termicznej produktu – im dłużej gotowany produkt tym większy indeks
• Stopień dojrzałości owoców i warzyw – im dojrzalszy tym wyższy indeks.

Czynniki te powodują, że jeden produkt może mieć inny indeks w zależności od działania powyższych czynników. Przykładowo: gotowana marchewka ma zdecydowanie wyższy indeks glikemiczny (ok. 47) niż marchewka surowa (ok. 16). To samo tyczy się kasz, ryżu, makaronów i innych produktów zawierających w sobie węglowodany.

Jak wprowadzić w życie dietę o niskim indeksie glikemicznym z zastosowaniem tabeli indeksu glikemicznego?

1. Unikaj cukrów prostych.

Im większy ich udział w diecie tym wyższe glikemie. Oznacza to, że należy unikać przede wszystkim: cukru, słodyczy, miodu i dżemów, soków oraz napojów kolorowych. Warto zwrócić uwagę na to, że dopisek „bez dodatku cukru” nie oznacza, że produkt jest pozbawiony cukrów prostych. Można to zauważyć na przykładzie soków owocowych: brak dodatku cukru przez producenta nie oznacza, że sok jest pozbawiony cukrów naturalnie występujących w owocach.

2. Wybieraj produkty składające się z węglowodanów złożonych.

Produkty pełnoziarniste zawierają zdecydowanie więcej węglowodanów nieprzyswajalnych, które powoduję wolniejszy wzrostu poziomu glukozy we krwi. Dlatego dieta powinna obfitować w: grube kasze (np. gryczaną), makaron pełnoziarnisty, chleb razowy, chleb na zakwasie.

3. Nie rozgotowuj produktów.

Warzywa oraz owoce najlepiej spożywać surowe, natomiast kasze, ryż czy makarony warto gotować al dente, czyli na półtwardo. Gotowanie ułatwia trawienie produktów, tak więc przyspiesza jego wchłanianie. Dlatego gotując takie produkty należy pilnować czasu i gotować jak najkrócej.

4. Im mniej rozdrobnione tym lepiej.

Rozdrabnianie niszczy włókna błonnika, przez co traci on swoje właściwości opóźniające wchłanianie glukozy. Surowe jabłko będzie lepszym wyborem niż mus, obrana pomarańcza podzielona na cząstki będzie lepszym wyborem niż świeżo wyciśnięty z niej sok.

Ciężko jest określić w jednym miejscu IG wszystkich produktów, dlatego poniżej jest przedstawiona uproszczony indeks glikemiczny z tabelą.

INDEKS GLIKEMICZNY TABELA UPROSZCZONA

Czym jest hiperglikemia? Wysoki poziom cukru we krwi

Hiperglikemia to stan, kiedy poziom glukozy we krwi przekracza prawidłowe wartości -na czczo powyżej 100 mg/dl (5,5 mmol/l), 2 godz. po posiłku powyżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l).

Hiperglikemia może zdarzyć się każdej osobie chorującej na cukrzycę. Niejednokrotnie pozostaje niezauważona (poniżej 180 mg/dl), bo zazwyczaj nie daje żadnych objawów. Jednak przy stężeniach powyżej 250 mg/dl (13,9 mmol/l) może powodować rozwój kwasicy ketonowej, a długotrwała hiperglikemia powoduje przewlekłe powikłania cukrzycy.

Najczęstsze przyczyny hiperglikemii:

- spożycie obfitego posiłku

- zbyt duża podaż węglowodanów

- za mała dawka insuliny

- niedostateczna dawka doustnych leków obniżających poziom glikemii

- brak aktywności fizycznej

- stres

- stany zapalne w organizmie

- przyjmowanie niektórych leków

- spożycie obfitego posiłku

Objawy hiperglikemii (nie muszą wystąpić wszystkie):

- suchość jamy ustnej

- wzmożone pragnienie

- częste oddawanie moczu

- zwiększony apetyt

- senność, uczucie zmęczenia, osłabienie

- zaburzenia widzenia

- zmiany ropne na skórze

- skurcze mięśni

- infekcje narządów moczowo-płciowych

Postępowanie po stwierdzeniu objawów hiperglikemii:

- należy oznaczyć poziom glukozy we krwi

- wykonać dodatkową aktywność fizyczną (jeżeli glikemia nie przekracza 250 mg/dl)

- można podać korekcyjną dawkę insuliny szybko działającej (u osób leczonych insuliną)

- należy zwiększyć ilość wypijanej wody lub innych niesłodzonych płynów

- gdy poziom glukozy we krwi nadal wzrasta, należy udać się do lekarza

- epizod hiperglikemii należy odnotować w dzienniczku samokontroli

- należy sprawdzić swój jadłospis

- bezwzględnie skontrolować leki (termin ważności i czy dawka leku/insuliny była przyjęta)

- koniecznie trzeba sprawdzić sprzęt do podawania insuliny (sprawność wstrzykiwacza, drożność igły)

- należy zastanowić się, czy nie ma dodatkowych problemów zdrowotnych, np. chorego zęba

Zapobieganie hiperglikemii:

- regularne oznaczanie poziomu glikemii i odnotowywanie w dzienniczku samokontroli (elektronicznym lub papierowym)

- rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych hiperglikemii

- regularne spożywanie posiłków

- niepomijanie posiłków ani przekąsek

- unikanie cukrów prostych

- planowanie aktywności fizycznej i dostosowywanie posiłków

- przyjmowanie leków o wyznaczonych porach

- częsta zmiana miejsca podawania insuliny

- kontrola poziomów glikemii w razie złego samopoczucia

Zaburzenia wywołane przewlekłą hiperglikemią:

41% - uszkodzenie wzroku

27% - choroby układu krążenia

16% - uszkodzenie nerwów obwodowych

10% - uszkodzenie nerek

6% - zespół stopy cukrzycowej

5% - udar mózgu

Czym jest hipoglikemia? Niski poziom cukru we krwi

Hipoglikemia (niedocukrzenie) to zbyt niskie stężenie glukozy we krwi, poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l).

Należy pamiętać, że u niektórych pacjentów lekarz prowadzący może ustalić indywidualnie wyższą wartość poziomu glikemii, przy której należy rozpoznać u siebie niedocukrzenie.

Najczęstsze przyczyny hipoglikemii to:

- pominięcie lub spożycie mniejszego posiłku

- zjedzenie posiłku w nieodpowiednim czasie od przyjęcia insuliny

- nadmierny wysiłek fizyczny

- spożycie alkoholu

- w niektórych przypadkach bardzo wysoka lub bardzo niska temperatura otoczenia

- zbyt duża dawka insuliny w stosunku do spożytego posiłku

Objawy hipoglikemii (nie muszą wystąpić wszystkie):

- drżenie rąk

- uczucie niepokoju

- bladość powłok skórnych

- uczucie zmęczenia

- senność

- nadmierna potliwość

- silne uczucie głodu

- ból głowy

- niewyraźne widzenie

- zniecierpliwienie

- dezorientacja

- zaburzenie pamięci

- zaburzenie koncentracji

- bełkotliwa mowa

- drętwienie lub mrowienie okolic ust

Hipoglikemia nie ustąpi sama. Należy jak najszybciej podjąć odpowiednie działania. Istotne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie jej objawów.

Postępowanie po stwierdzeniu objawów hipoglikemii:

Przy wyniku niższym niż 70 mg/dl (3,9 mmol/l) lub indywidualnie ustalonym przez lekarza poziomie glikemii, należy natychmiast wypić lub zjeść produkty zawierające łatwo przyswajalne węglowodany (15-20 g węglowodanów łatwoprzyswajalnych).

Może to być:

– 1 szklanka herbaty osłodzonej 3-4 łyżeczkami cukru/łyżką stołowa cukru, miodu lub dżemu

– 2 wymienniki węglowodanowe zawarte w cukierkach glukozowych dostępnych w aptece

– 1 szklanka coca-coli lub innego słodkiego napoju/soku. Nie należy sięgać po napoje bezcukrowe

Nie należy spożywać czekolady, batonów, ciastek. Tłuszcz zawarty w tych produktach będzie spowalniał wchłanianie węglowodanów i opóźniał wzrost glikemii.

Ważne!

Powyższe czynności powodują krótkotrwały wzrost glikemii.

Po 15-20 minutach należy ponownie dokonać pomiaru glikemii glukometrem. Jeżeli poziom glikemii nie wzrośnie i samopoczucie nie poprawi się, należy ponownie przyjąć wskazaną wcześniej porcję węglowodanów.

Po tych czynnościach w ciągu kolejnych 15-20 minut należy spożyć węglowodany złożone np. kanapkę.

Po 60 min ponownie należy zmierzyć poziom glikemii glukometrem. Jeżeli poziom glukozy nadal jest niski lub pacjent czuje się źle, należy powyższe czynności powtórzyć i skontaktować się z lekarzem, jeśli hipoglikemia utrzymuje się w dalszym ciągu.

Po niedocukrzeniu zawsze należy zjeść posiłek, a każdy epizod hipoglikemii należy odnotować w dzienniczku samokontroli.

W przypadku cukrzycy typu 1 w sytuacji hipoglikemii należy podać glukagon, którego nie można podawać osobom po spożyciu alkoholu oraz chorującym na cukrzycę typu 2.

Zapobieganie hipoglikemii:

– regularne oznaczanie poziomu glikemii i odnotowywanie w dzienniczku samokontroli
– rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych hipoglikemii
– regularne spożywanie posiłków
– niepomijanie posiłków ani przekąsek
– planowanie aktywności fizycznej i dostosowywanie posiłków
– przyjmowanie leków o wyznaczonych porach
– częsta zmiana miejsca podawania insuliny
– kontrola poziomu glikemii w razie złego samopoczucia

Częstym błędem popełnianym przez chorego jest spożycie w krótkim czasie zbyt dużej ilości węglowodanów. Takie postępowanie powoduje gwałtowny wzrost stężenia glukozy we krwi, nawet powyżej 300 mg/dl (16,7 mmol/l).