ZESPÓŁ STOPY CUKRZYCOWEJ – podstawą w zapobieganiu jest samokontrola i samopielęgnacja.
Zespół stopy cukrzycowej (ZSC) jest skutkiem niewyrównanej metabolicznie cukrzycy. Objawia się infekcją, owrzodzeniem, destrukcją głębokich tkanek stopy z zanikiem czucia (neuropatia) oraz chorobami naczyń obwodowych (niedokrwienie, miażdżyca). Zmiany te zlokalizowane są w kończynach dolnych, poniżej kostek.
PRAWIDŁOWE LECZENIE ZESPOŁU STOPY CUKRZYCOWEJ: interdyscyplinarne, kosztochłonne, czasochłonne
Wymagana jest współpraca wielu specjalistów (lekarzy diabetologów, edukatorów ds. diabetologii, internistów, neurologów, chirurgów naczyniowych, ortopedów, kardiologów, nefrologów, dietetyków, pielęgniarek, pediatrów, rehabilitantów, psychologów, szewców) i wielu metod postępowania.
STOPA CUKRZYCOWA DOTYCZY 12% PACJENTÓW
PODZIAŁ ZESPOŁU STOPY CUKRZYCOWEJ:
- 50% przypadków – stopa cukrzycowa neuropatyczna
- 30% przypadków – stopa cukrzycowa mieszana
- 20% przypadków – stopa cukrzycowa naczyniowa
NIELECZONY ZESPÓŁ STOPY CUKRZYCOWEJ POWODUJE:
- deformacje (zniekształcenia)
- utratę funkcji podporowych
- przewlekłe i trudne do wyleczenia stany zapalne kości
- zmiany martwicze
- zmiany zgorzelinowe
- amputację
- inwalidztwo
- przedwczesny zgon
Czynniki ryzyka ZSC:
- Neuropatia obwodowa
- Zmiany niedokrwienne tętnic kończyn dolnych
- Zniekształcenie stóp i/lub obecność modzeli
- Długotrwały ucisk na stopy
- Niewłaściwe obuwie
- Niewłaściwa higiena stóp lub jej brak
- Ograniczona ruchomość stawów
- Niekontrolowana hiperglikemia
- Brak wiedzy ze strony chorego
- Długi czas trwania cukrzycy; podeszły wiek pacjenta
- Dyslipidemia (nieprawidłowa gospodarka tłuszczowa); niewyrównane nadciśnienie tętnicze
- Zaburzenia widzenia, ślepota; przewlekła choroba nerek; alkoholizm, nikotynizm
ZESPÓŁ STOPY CUKRZYCOWEJ. POZNAJ OBJAWY:
- przeszywające, kłujące, piekące bóle stóp
- mrowienie, uczucie stąpania po drobnych kamieniach (parestezje)
- kurcze mięśni łydek (szczególnie nocą)
- zaburzenia chodu (wrażenie stąpania po czymś miękkim)
- pieczenie, drętwienie
- nadwrażliwość na dotyk oraz nieodczuwanie bólu
- zaburzenie czucia (objaw „skarpetek” i „rękawiczek”)
- nadmierne marzniecie stóp
- suchość skóry stóp (zwiększona podatność na pękanie)
- brak wyczuwalnego tętna na tętnicy grzbietowej stopy
- ból w łydkach (tzw. chromanie przestankowe)
- utrudnione gojenie się ran (ograniczony dopływ krwi do tkanek stóp)
JAK POWSTAJE OWRZODZENIE W ZESPOLE STOPY CUKRZYCOWEJ?
- Makroangiopatia – zmiany naczyniowe dużych naczyń krwionośnych
- Mikroangiopatia – zmiany naczyniowe małych naczyń krwionośnych
- Neuropatia czuciowa – utrata czucia dotyku, bólu, temperatury
- Neuropatia ruchowa – osłabienie siły mięśniowej i czucia wibracji
- Neuropatia autonomiczna – suchość skóry, pęknięcia, przecieki tętniczo-żylne
- Bezpośredni czynnik – uraz mechaniczny, termiczny, ucisk, infekcja
Grzybicy nie należy lekceważyć. To jeden z rodzajów infekcji, często występującej u chorych na cukrzyce. Jeżeli zlokalizowana jest na stopie (paznokcie, przestrzenie międzypalcowe), przyspiesza lub bywa pierwotną przyczyną powstania owrzodzeń.
W zapobieganiu powikłaniom cukrzycy, w tym zespołowi stopy cukrzycowej, należy pamiętać o odpowiednim odżywianiu.
PODSTAWOWE ZASADY ODŻYWIANIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ U OSÓB CHORUJĄCYCH NA CUKRZYCE POWIKŁANĄ ZESPOŁEM STOPY CUKRZYCOWEJ
- Dzienne zapotrzebowanie energetyczne ustalone indywidualnie
- Prawidłowy podział kalorii na poszczególne posiłki
- Regularne spożywanie 4/5 posiłków w ciągu dnia, co ok. 3 godziny
- Nie należy podjadać miedzy posiłkami. Nie łączyć dwóch posiłków w jeden
- Należy dbać o odpowiednią podaż węglowodanów, tłuszczy, białek, błonnika, witamin i mikroelementów
- Warzywa najlepiej spożywać do każdego posiłku
- Owoce spożywać w postaci nieprzetworzonej, przed godzina 16.00 i w trakcie posiłku
- Produkty zbożowe powinny być pełnoziarniste (jeżeli nie ma innych wskazań)
- Codziennie należy spożywać nabiał, najlepiej w postaci jogurtu, kefiru, maślanki, twarogu
- Tłuszcze zwierzęce powinno się zastępować tłuszczami roślinnymi jednocześnie pamiętając o ograniczeniu ilościowym
- Spożycie mięsa należy ograniczyć, zastępując je rybami, jajami lub nasionami roślin strączkowych
- Należy unikać słodyczy i cukrów dodanych, napojów gazowanych i soków
- Sól należy ograniczyć w znacznym stopniu, potrawy można doprawiać ziołami
- Należy dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu (ok. 2 litrów płynów dziennie)
- Alkohol, papierosy i inne używki należy odstawić
- Indywidualnie dostosowana aktywność fizyczna powinna odbywać się minimum 150 minut tygodniowo
WIELODYSCYPLINARNE LECZENIE ZESPOŁU STOPY CUKRZYCOWEJ
- Wyrównanie metaboliczne cukrzycy (insulinoterapia; doustne leki regulujące glikemie dopuszczalne tylko przy prawidłowym wyrównaniu metabolicznym)
- Odciążenie stopy (but odciążający stopę, specjalistyczne obuwie, wkładki terapeutyczne, kule, wózek inwalidzki, opatrunek gipsowy obejmujący stopę i podudzie (total contact cast), pobyt w łóżku
- Antybiotykoterapia (doustna lub dożylna)
- Zabiegi chirurgiczne (usuwanie martwiczych tkanek, drenaż, nacinanie)
- Zabiegi chirurgii naczyniowej, wewnątrznaczyniowej, hybrydowe
- Zabiegi podiatryczne (opracowywanie ran, opatrunki klasyczne, terapia zapewniająca wilgotne środowisko ran)
- Inne (przeszczepy skórne, czynniki wzrostu, preparaty ludzkiej skóry, komora hiperbaryczna, leczenie podciśnieniem, leczenie poprawiające ukrwienie, treningi marszowe)
Sprawdź porady: „Stopa Cukrzycowa – poradnik.: – na Strefie Diabetyka – KLIKNIJ
