Zdrowe kości
Wapń
Wapń jest piątym co do ilości pierwiastkiem występującym w organizmie człowieka po: węglu, wodorze, tlenie i azocie. Jest podstawowym budulcem kości. U dorosłego mężczyzny ważącego 70 kg występuje 1000-1500 g wapnia a, kobiet 1000 g. Absorpcja tego pierwiastka spada z wiekiem a kobiety przyswajają go gorzej niezależnie od wieku. Około 99 % wapnia odkłada się w kośćcu i zębach jako fosforan wapniowy.
Niewielka liczba występuje poza kośćcem i znajduje się w płynach ustrojowych ok. 1%. Tak mała ilość pełni bardzo ważną funkcję wpływa między innymi na krzepliwość krwi, utrzymuje prawidłową pracę serca, mięśni i nerwów. Działa przeciw zwyrodnieniowo i przeciwdziała powstawaniu stanów nowotworowych. Osoby przyjmujące suplementację wapniową rzadziej chorują na nowotwory okrężnicy.
Zapotrzebowanie na wapń zmienia się wraz z wiekiem:
Proces wchłaniania wapnia przebiega głównie w jelicie cienkim, absorpcję tego pierwiastka ułatwia witamina D, laktoza i białko. Im bardziej zasadowa treść przewodu pokarmowego tym trudniej rozpuszczają się sole wapnia a tym samym spada jego przyswajalność. Wchłanianie wapnia spada także w czasie stresu i w przypadkach, gdy w organizmie występuje nadmiar szczawianów, soli kwasu fitynowego i fosforanów występujących w takich produktach jak szpinak oraz po spożyciu kawy, alkoholu, cukru ,leków takich jak tetracyklina, leków odwadniających, lub zobojętniających kwaśną treść żołądkową /glin/. Ludzie obłożnie chorzy czy prowadzący mało ruchliwy tryb życia przyswajają mniej a, wydalają więcej wapnia.
Objawy nadmiaru wapnia w organizmie /hiperkalcemia:
Objawy niedoboru /hipokalcemia/: występuje znacznie częściej niż nadmiar
OSTEOPOROZA to choroba prowadząca do zaniku kości z przebudową ich struktury. Jej konsekwencją jest osłabienie wytrzymałości mechanicznej kości, co zwiększa ryzyko powstania złamań nawet przy niewielkich urazach.
Przyczyną osteoporozy może być niedobór wapnia. Wapń jest jednym z głównych składników minerału kostnego. To właśnie wapń decyduje o prawidłowej masie kostnej, która jest największa około 30-35 roku życia, a następnie ulega stopniowemu obniżeniu. U kobiet po menopauzie kończy się ochronna rola kobiecych hormonów, które zapobiegają utracie masy kostnej. Od tej chwili tempo zaniku kostnego jest o wiele większe niż u mężczyzn. Stąd większe zagrożenie osteoporozą u kobiet.
Utrata masy kostnej prowadzi do osłabienia kości, co sprzyja powstawaniu złamań. Powikłania złamań mogą być przyczyną trwałego inwalidztwa.
W Polsce osteoporoza występuje średnio u 25% kobiet po 50. roku życia oraz u 20% mężczyzn. Średnie spożycie wapnia u statystycznego Polaka ocenione zostało na 400 mg, podczas gdy dzienne zapotrzebowanie na wapń to 1000-1500 mg.
Osteoporoza – cechy charakterystyczne:
Czy można uchronić się przed osteoporozą?
Już dziś można zacząć walczyć z osteoporozą zwracając uwagę na to co jadamy codziennie. Pamiętajmy, by spożywać pokarmy bogate w wapń i witaminę D.
Witamina D
Nazwa ta obejmuje właściwie kilka związków określanych jako witamina D1 (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol), D3 (cholekalcyferol). Została uzyskana z tranu, ale organizm – jako jedną z niewielu witamin – może wyprodukować ją sam pod wpływem promieni słonecznych. I tak witamina D1 znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierząt. Witamina ta należy do związków rozpuszczalnych w tłuszczach.
Witamina D dostarczana jest w diecie albo powstaje w skórze, gdzie pod wpływem promieni ultrafioletowych światła słonecznego jej prekursory zmieniają się w postać czynną witaminy. Witamina D pobudza do działania komórki jelita cienkiego wyspecjalizowane w przyswajaniu wapnia i fosforu, zapobiega nadmiernemu wydalaniu i utrzymuje ich stałe stężenie we krwi. Jest odpowiedzialna za stan wszystkich kości.
Witamina B6
Witamina B6 jest nazywana pirydoksyną, ale właściwie oznacza całą grupę związków. Obecnie znamy sześć biologicznie aktywnych form witaminy B6, wśród których poza pirydoksyną znajduje się m.in. pirydoksal i pirydoksamina. Są one rozpuszczalne w wodzie, a ich nadmiar jest wydalany przez organizm z moczem.
Jest niezbędna do produkcji kwasu solnego. Co piąta kobieta i co piąta starsza osoba nie otrzymuje z pożywieniem wystarczającej ilości witaminy B6. Brak prowadzi do niedokrwistości ,zapalenia skóry, neuropatii jest wykorzystywana w leczeniu depresji i astmy , chroni przed zapaleniem stawów i przed infekcjami ,działa przeciwzakrzepowo, łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego poprawia nastrój u cierpiących na depresje, zmniejsza ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych ,hamuje procesy przedwczesnego starzenia się skóry.
Źródła w pożywieniu:
Ziarna pszenicy i żyta, ryby drób, mięso , ziemniaki oraz awokado
Niedobór:
Witamina C
Jest niezbędna dla prawidłowej syntezy kolagenu będącego głównym składnikiem organicznym kości. Badania naukowe sugerują istnienie związku pomiędzy spożyciem witaminy C, a gęstością kości. W celu profilaktyki osteoporozy zaleca się dzienne spożycie 100 – 500 mg tej witaminy.
Witamina K
Jest niezbędna dla prawidłowej krzepliwości krwi. Pełni ważną rolę w powstawaniu właściwej formy osteokalcyny (białka występującego w tkance kostnej). Niedobór witaminy K może prowadzić do produkcji nieprawidłowej osteokalcyny, której nadmiar związany jest z obniżoną gęstością kości oraz zwiększonym ryzykiem złamań. Aby zapobiegać osteoporozie należy spożywać 80 – 250 mg
Produkty bogate w wapń
jaja, mleko półtłuste, jogurt, kefir, żółty ser, biały ser, sardynki w puszce, łosoś świeży, łosoś w puszce, fasola biała, fasola szparagowa, natka pietruszki, kapusta biała
